Zielona herbata jest najstarszą ze wszystkich herbat. Zdrowotne korzyści picia zielonej herbaty doceniane były w Chinach przez tysiąclecia. To najpopularniejszy napój w krajach azjatyckich, jednak obecnie, gdy doceniamy wagę zdrowego odżywiania się, została zauważana także przez Polaków.
Ta grupa herbat obejmuje największą ilość gatunków, które różnią się między sobą wyglądem zewnętrznym, smakiem, aromatem i jakością. Z punktu widzenia zdrowia, dopiero niedawno odkryto subtelne, ale ważne różnice pomiędzy korzyściami terapeutycznymi związanymi z piciem zielonej herbaty w porównaniu z piciem herbaty czarnej.
Aby w procesie produkcyjnym herbaty otrzymać odmianę zieloną, świeżo zebrane liście pozostawia się do przeschnięcia i poddaje obróbce cieplnej, co powstrzymuje fermentację. Dlatego nazywamy ją niefermentowaną, nie przechodzi ona procesu utleniania. Dzięki zastosowaniu takiej obróbki, liście zachowują zielony kolor. Zachowują też prawie wszystkie właściwości lecznicze świeżych liści herbacianych, aromat jest najbardziej zbliżony do naturalnego. Posiadają także dużo większą zawartość witaminy C niż inne rodzaje herbat.
Istnieje coraz więcej dowodów, że sposób produkcji herbaty odgrywa zasadniczą rolę w zachowaniu w stanie niezmienionym polifenoli – składników zielonej herbaty odpowiedzialnych za jej właściwości lecznicze. Uzyskane w ostatnim okresie dowody naukowe potwierdzają hipotezę, że polifenole, szczególnie galusanian epigalusokatechiny – EGCg ma dobroczynny wpływ na organizm.
Polifenole
Badania kliniczne prowadzone na Uniwersytecie Kansas potwierdzają niezwykle skuteczne działanie polifenoli jako przeciwutleniaczy. Polifenole są 100-krotnie skuteczniejsze i efektywniejsze od witaminy C oraz 25-krotnie od witaminy E.
Działanie antyoksydacyjne, które polega na unieczynnianiu endogennych i egzogennych wolnych rodników, osłania aż 68% struktur DNA komórek (potwierdza to test Ames). Wyniki wielu badań naukowych i klinicznych wykazały, że polifenole, a szczególnie aktywne katechiny, posiadają wiele dobroczynnych właściwości:
- obniżają poziom LDL i trójglicerydów
- obniżają poziom glukozy we krwi
- wzmacniają naczynia krwionośne i hamują proces arteriosklerozy
- wpływają na prawidłową krzepliwość krwi
- działają przeciwbakteryjnie, szczególnie hamują rozwój S.mutans w jamie ustnej
- poprawiają kondycję skóry przez obniżanie kolagenazy (enzymu odpowiedzialnego za rozkład kolagenu)
- podnoszą odporność na infekcje bakteryjne i wirusowe
- ograniczają proliferację komórek nowotworowych
- dezaktywują (unieczynniają) enzym t-NOX, odpowiedzialny za defekt apoptozy w komórkach nowotworowych.
Właściwości zielonej herbaty:
Skład chemiczny liści herbaty jest bardzo bogaty i obejmuje związki garbnikowe, alkaloidy: teofina, teobromina, związki purynowe, lecytyna, kumaryny, witaminy B1, B2, B5, K, PP, olejek lotny i bardzo liczne związki mineralne zawierające wapń, magnez, żelazo, sód, fosfor, miedź, fluor, mangan, krzem i jod oraz barwniki: chlorofil, ksantofil, karoten, tealawinę i tearubiginę
- Zielona herbata zawiera olejki eteryczne, aminokwasy, witaminy, a także sole mineralne
- Chroni przed zawałem serca, stymuluje krążenie, reguluje ciśnienie krwi
- Działa przeciwko kamieniom w wątrobie, nerkach i pęcherzu moczowym
- Łagodzi w znaczny sposób dolegliwości związane z reumatyzmem i chroni organizm przed jego wystąpieniem, działa pobudzająco i odprężająco
- Dzięki zawartości katechiny obniża poziom cholesterolu całkowitego, wpływając jednocześnie na wzrost cholesterolu HDL, hamuje proces arteriosklerozy naczyń wieńcowych i mózgowych
- Hamuje predyspozycje do koagulacji (zlepiania) płytek krwi, chroni przed zawałem i udarem mózgu, jej przeciwkrzepliwą skuteczność przypisuje się epigallocatechinie
- Dzięki taninom charakteryzującym się działaniem przeciw bakteryjnym, zielona herbata jest dobrym środkiem w chorobach o podłożu zapalnym (grypy, biegunki, stany zapalne śluzówki jamy ustnej lub dziąseł)
- Zielona herbata jest najbogatszym źródłem fluoru spośród wszystkich pokarmów, wzmacnia zęby i kości, chroni przed próchnicą
- Dzięki goryczom reguluje wydzielanie żółci, pobudza trawienie, neutralizuje nadkwaśność gastryczną, wspomaga odchudzanie
- Posiada właściwości przeciwutleniające, likwiduje wolne rodniki – spowalnia proces starzenia
- Aktywne związki m.in: katechiny i taniny wykazują działanie antyrakowe i antymutagenne.
Stosowanie zielonej herbaty wspomagające leczenie
Kapsułki z wyciągiem z zielonej herbaty mają dużo większą koncentrację składników, a ich działanie może mieć zauważalne skutki terapeutyczne.
Przy wyborze suplementu z zieloną herbatą należy zwrócić uwagę na zawartość polifenoli, tylko z najlepszych procesach produkcyjnych utrata tego składnika jest minimalizowana.
Jeśli decydujemy się na spożywanie zielonej herbaty w formie naparu pamiętajmy, aby kupować listki dobrej jakości. Woda, którą zaparzamy herbatę, powinna być źródlana lub filtrowana oraz mieć odpowiednią temperaturę (60-85 stopni). Zalanie zielonej herbaty wrzątkiem powoduje, że napar staje się żółtawy i mętny oraz gorzki i cierpki w smaku, traci także część swoich właściwości.
Jeżeli herbata ma działać pobudzająco, zaparzamy ją przez 2-3 minuty, jeżeli odprężająco – nieco dłużej (3-8 minut). Nie polecane jest parzeni zielonej herbaty zbyt długo, ponieważ będzie miała ona gorzki smak. Zalecane jest natomiast jest dwu- lub trzykrotne zaparzanie tych samych liści. Za każdym razem odnajdziemy w niej inny smak.