Do kompleksu witamin z grupy B zalicza się kilkanaście związków o różnym działaniu:
- wszystkie ważne witaminy B,
- witaminę H (biotynę),
- kwas paraaminobenzoesowy (PABA),
- cholinę i
- inozytol.
Wszystkie te witamin z grupy B bardzo dobrze działają łącznie i wzajemnie wzmacniają skuteczność swojego działania w organizmie – wykazują synergizm działania.
Witaminy z grupy B warto podawać w czasie podwyższonych sytuacji stresowych, są odpowiedzialne za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, a co za tym idzie – za stan zdrowia psychicznego. Witaminy z grupy B łagodzą napięcie nerwowe, pozytywnie wpływają na nastrój, a także poprawiają sprawność intelektualną. Kompleks witamin B polecany jest także osobom cierpiącym z powodu wypadania włosów, łupieżu, siwienia, suchej skóry i kruchych paznokci. Tych problemów nie rozwiążą żadne cudowne kosmetyki, jak szampony i kremy, lecz właśnie przyjmowanie kompleksu witamin B. Jednak witaminy z grupy B pełnią także wiele innych ważnych funkcji.
Zalety witamin z grupy B
- skutecznie wspomagają prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego (witaminy B1, B2, B6, B12, niacyna, foliany, kwas pantotenowy, cholina)
- przyczyniają się do utrzymania odpowiedniego metabolizmu energetycznego (witaminy B1, B2, B6, B12, niacyna, foliany, kwas pantotenowy, cholina)
- zmniejszają uczucie zmęczenia i znużenia (witaminy B1, B2, B6, B12, niacyna, foliany, kwas pantotenowy, cholina)
- biorą udział w utrzymaniu prawidłowych funkcji psychologicznych (witaminy B1, B6, B12, niacyna, foliany)
- pomagają w utrzymaniu sprawności umysłowej na prawidłowym poziomie (kwas pantotenowy)
- korzystnie wpływają na serce (witamina B1)
- wspomagają zachować zdrową skórę, stan błon śluzowych (witamina B2, niacyna)
- przyczyniają się do utrzymania prawidłowego widzenia (witamina B2)
- dbają o odpowiedni metabolizm żelaza (witamina B2)
- biorą udział w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym (witamina B2)
- wspomagają stan krwinek czerwonych (witaminy B2, B6)
- odgrywają istotną rolę w syntezie cysteiny, regulacji aktywności hormonalnej oraz w metabolizmie białek, glikogenu (witamina B6)
- biorą udział w metabolizmie homocysteiny (witaminy B6, B12, foliany, cholina)
- korzystnie wpływają na układ odpornościowy (witaminy B6, B12, foliany)
- odgrywają istotną rolę w procesie podziału komórek (witamina B12, foliany)
- pomagają w prawidłowej syntezie aminokwasów (foliany)
- biorą udział w produkcji krwi (foliany)
- uczestniczą w syntezie i metabolizmie hormonów steroidowych, witaminy D oraz niektórych neuroprzekaźników (kwas pantotenowy)
- wspomagają funkcjonowanie wątroby (cholina)
Witamina B1 (tiamina)
Pełni ważną funkcję w przemianie węglowodanów, jest potrzebna do prawidłowej pracy mięśni i układu nerwowego, stąd niektórzy nazywają ją nawet „witaminą intelektu”. Jej całkowity niedobór powoduje chorobę beri-beri, pierwszą odkrytą awitaminozę. Jej naturalnym źródłem są przede wszystkim drożdże piwowarskie, otręby zbożowe, kasze, płatki i pieczywo z grubego przemiału. Stres, wysiłek fizyczny oraz spożywanie dużej ilości węglowodanów zwiększa zapotrzebowanie na tą witaminę. Jest lekko moczopędna. Witamina B1 wpływa na prawidłowe napięcie mięśni.
Witamina B2 (ryboflawina)
Odgrywa ważną rolę w przyswajaniu żelaza (wytwarzaniu hemoglobiny), w syntezie białka oraz w przemianach tłuszczów i węglowodanów. Wzmacnia wzrok poprzez zwiększanie wrażliwości siatkówki, wpływa korzystnie na wzrost.
W produktach spożywczych występuje razem z witaminą B1. Zwiększone zapotrzebowanie na witaminę B2 występuje w okresie intensywnego wzrostu, ciąży, laktacji, w sytuacjach stresowych i podczas intensywnego wysiłku fizycznego. Niedobór ryboflawiny może być przyczyną powstawania chorób skórnych, zmian w funkcjonowaniu narządu wzroku i układu nerwowego. Jeśli jest jej za mało, zakłócona zostaje przemiana białek w organizmie.
Witamina B3 (niacyna, kwas nikotynowy, nikotynamid, witamina PP)
Odgrywa ważną rolę w oksydacji biologicznej, w wydzielaniu energii, w rozkładzie i budowie tłuszczów. Jest niezbędna do normalnego działania przewodu pokarmowego, układu nerwowego i skóry, jak również do syntezy niektórych hormonów (np. testosteronu, estrogenów, insuliny). Zapobiega migrenie, uśmierza ból głowy. Usprawnia krążenie krwi, zmniejsza wysokie ciśnienie, obniża poziom cholesterolu i trójglicerydów. Pomaga przy bólach wrzodowych i usuwa nieprzyjemny zapach z jamy ustnej. Niacyna występuje w produktach roślinnych i zwierzęcych. Do najbogatszych jej źródeł należą: drożdże, otręby pszenne, mięso, podroby a także ryby. Całkowity brak niacyny prowadzi do rozwoju pelagry a częściowy do zmian na języku o charakterze zapalnym.
Witamina B4 (kwas foliowy, folacyna)
Pełni ważną rolę w przemianach metabolicznych niektórych aminokwasów oraz bierze udział w procesach syntezy kwasów nukleinowych. W związku z tym kwas foliowy jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania układu krwiotwórczego oraz rozwoju wszystkich komórek ustrojowych. Do najlepszych źródeł kwasu foliowego należą: wątroba, ciemnozielone warzywa liściaste, bób i drożdże.
Na niedobory folianów najbardziej narażone są kobiety w ciąży, niemowlęta, dziewczęta w okresie dojrzewania oraz osoby w wieku podeszłym. Szczególnie istotne jest wysycenie organizmu kobiety kwasem foliowym przed zajściem w ciążę, gdyż niekorzystne działanie niedoborów folianów objawia się już na początku ciąży. Suplementacja kwasem foliowym przez podawanie go w preparatach multiwitaminowych, może więc zmniejszyć ryzyko wad rozwojowych płodu. Według lekarzy z Alabamy, kwas foliowy może odgrywać ważną rolę w profilaktyce raka szyjki macicy.
Witamina B5 (kwas pantotenowy, pantotenian wapnia, pantenol)
Podobnie jak inne witaminy z grupy B, bierze udział w przemianach energetycznych węglowodanów i tłuszczów oraz wpływa na liczne reakcje enzymatyczne. Witamina B5 jest niezbędna dla właściwego funkcjonowania nadnerczy. Wspomaga budowę naskórka, wpływa na porost i kolor włosów.
Witamina B6 (pirydoksyna)
Jako składnik wielu enzymów ma w organizmie wiele zadań. Bierze udział w przemianie aminokwasów, niezbędnych kwasów tłuszczowych i żelaza. Jest niezbędna do wytwarzania czerwonych krwinek i przeciwciał, jak również do lepszego wchłaniania przez organizm witaminy B12. Z doświadczeń wynika, że duże dawki witaminy B6 znacznie zmniejszają stres przedmiesiączkowy, bóle miesiączkowe i uczucie mdłości. Występuje głównie w drożdżach, warzywach strączkowych i w mięsie. Duża ilość białka w pożywieniu oraz wysiłek fizyczny wzmagają zapotrzebowanie na tę witaminę, dlatego też sportowcy potrzebują jej więcej. Jej brak uniemożliwia budowę tkanki mięśniowej. Działa jako naturalny środek moczopędny.
Biotyna (witamina B7, witamina H)
Jest składnikiem wielu enzymów, które odgrywają ważną rolę w przemianach białek, węglowodanów i tłuszczów. Uśmierza bóle mięśniowe, utrzymuje zdrowy wygląd skóry. Opóźnia siwienie i przeciwdziała łysieniu. Sportowcy potrzebują tej witaminy więcej niż przeciętni ludzie. Większe ilości witaminy H znajdują się w żółtku jaj, podrobach, pomidorach i mleku. Niedobory biotyny występują niezwykle rzadko.
Białko surowego jaja, a właściwie zawarta w nim awidyna, utrudnia wchłanianie biotyny.
Cholina (witamina B8)
Jest produkowana przez nasz organizm, ale w niewystarczających ilościach. Wraz z inozytolem (oba są składnikami lecytyny) wspomaga przemiany tłuszczów w organizmie, chroni przed stłuszczeniem wątroby oraz zapobiega osadzaniu się cholesterolu w ściankach naczyń krwionośnych. Pomaga w wydalaniu z organizmu toksyn i nagromadzonych leków. Bez choliny pogarsza się funkcjonowanie mózgu i pamięć.
Inozytol (witamina B9)
Jest niezbędny do wzrostu włosów i w profilaktyce miażdżycy. Razem z choliną bierze udział w przemianie tłuszczów, wpływa na obniżenie poziomu cholesterolu we krwi. Jest emulgatorem tłuszczów i zapobiega stłuszczeniu wątroby. Jest niezbędny w przekazywaniu bodźców nerwowych. Tak jak choliną, odgrywa ważną rolę w odżywianiu komórek mózgowych. Ma właściwości uspokajające.
Kwas para-aminobenzoesowy (PABA, witamina B10)
Bierze udział w przemianie żelaza i w tworzeniu czerwonych krwinek. Wspomaga produkcję kwasu foliowego i wchłanianie kwasu pantotenowego. Jego brak doprowadza do szybkiego siwienia i egzemy.
Witamina B12 (cyjanokobalamina, kobalamina)
Jest niezbędna dla prawidłowych czynności ustroju, zwłaszcza komórek szpiku (wytwarzanie czerwonych ciałek krwi), układu nerwowego (zmniejsza drażliwość, polepsza pamięć i możliwości koncentracji), przewodu pokarmowego (polepsza apetyt), a ponadto pomaga przybrać na wadze, pobudza wzrost u dzieci. Jako koenzym bierze udział w przemianach kwasu foliowego, a także w przemianach białek, tłuszczów i węglowodanów.
W większych ilościach witamina B12 występuje w podrobach, mięsie, żółtku jaj. Niedobory witaminy B12 mogą występować u osób odżywiających się w sposób ściśle wegetariański. Niedobory cyjanokobalaminy odnotowuje się także u ludzi w wieku podeszłym, uosób spożywających nadmierne ilości alkoholu bądź cierpiących na choroby przewodu pokarmowego.