PMS – zespół napięcia przedmiesiączkowego: objawy, przyczyny i sposoby łagodzenia
Zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS) to zbiór fizycznych, emocjonalnych i behawioralnych objawów, które pojawiają się u kobiet w fazie lutealnej cyklu miesiączkowego – zwykle 7–14 dni przed miesiączką – i ustępują wraz z jej rozpoczęciem. Dotyczy nawet 80–90% kobiet w wieku rozrodczym, przy czym u 3–8% objawy mogą przybierać formę bardziej nasilonego stanu, określanego jako PMDD (przedmiesiączkowe zaburzenie dysforyczne).
Co powoduje PMS?
Podstawą PMS są zmiany hormonalne i ich wpływ na układ nerwowy oraz inne układy organizmu. Kluczowe mechanizmy to:
- Wahania estrogenów i progesteronu – po owulacji ich poziom rośnie, a następnie spada, co może wpływać na równowagę neuroprzekaźników (np. serotoniny).
- Aldosteron – jego wzrost może powodować zatrzymanie wody i sodu, prowadząc do obrzęków.
- Serotonina, GABA, endorfiny – zmiany w ich aktywności mogą wpływać na nastrój, poziom lęku i wrażliwość na ból.
- Prostaglandyny – związki te mogą wywoływać skurcze macicy, bóle głowy i brzucha.
- Kortyzol – zwiększona wrażliwość na stres może nasilać objawy emocjonalne.
Objawy PMS – jak się objawia?
PMS może obejmować ponad 150 różnych objawów, które dzielą się na kilka kategorii:
Objawy fizyczne
- bóle podbrzusza, piersi, głowy, mięśni i stawów
- obrzęki dłoni, stóp, twarzy
- wzdęcia, zaparcia, biegunki, nudności
- zmęczenie mimo snu
- zmiany skórne (np. trądzik)
Objawy emocjonalne
- drażliwość, lęk, napięcie
- smutek, płaczliwość, wrażliwość na krytykę
- wahania nastroju
Objawy poznawcze
- trudności z koncentracją („mgła mózgowa”)
- problemy z pamięcią
Objawy behawioralne
- zmiany apetytu (np. ochota na słodycze)
- zaburzenia snu
- wycofanie społeczne
Co nasila objawy PMS?
- stres
- dieta bogata w sól, cukier, kofeinę, alkohol
- brak aktywności fizycznej
- predyspozycje genetyczne
Jak łagodzić objawy PMS?
Dieta
- ograniczenie soli, cukru i kofeiny
- włączenie magnezu (np. pestki dyni), witaminy B6 (awokado), kwasów omega-3 (ryby)
- olej z wiesiołka – źródło GLA, który może wspierać komfort menstruacyjny
Aktywność fizyczna
- spacery, joga, ćwiczenia aerobowe – wspierają produkcję endorfin
Suplementacja
- magnez, witamina E
- wyciągi roślinne (np. dziurawiec) – stosowane tradycyjnie jako wsparcie emocjonalne
Techniki relaksacyjne
- medytacja, masaże, termofor na brzuch
Farmakoterapia
- środki przeciwbólowe
- hormonalna antykoncepcja – stabilizacja poziomu hormonów (po konsultacji z lekarzem)
Fizjoterapia
- nieinwazyjne zabiegi częstotliwościowe, np. z użyciem urządzenia Sweeper CT2
Podsumowanie
PMS to złożony zespół wynikający z interakcji hormonalnych, neuroprzekaźnikowych i środowiskowych. Choć objawy bywają uciążliwe, odpowiednie wsparcie – dieta, ruch, techniki relaksacyjne i konsultacja medyczna – może znacząco poprawić komfort życia. Ważne, by nie bagatelizować PMS – to realny stan, który zasługuje na zrozumienie i empatię.
